معماری بومی

در ادبیات معماری، واژه­های متفاوتی در جهت بیان شیوه­هایی از زندگی انسان مشاهده می­شود که از بستر سنتی برخاسته­اند و امروزه کمتر به چشم می­خورند. معماری بومی در هر مقطعی از تاریخ کاربردی است و با آنکه در طول تاریخ دستخوش پدیده­های دگرگون کننده بوده، توانسته هویت ویژه­ی خود را حفظ کند و از آنجا که شناسنامه معتبری از مردم یک سرزمین به شمار می­رود، نمایانگر آداب و رسوم، روحیه و احساسات، اندیشه و عقیده، ذوق و سلیقه و هنر آنان است (عرب بالاجلینی، تازیکه‌لمسکی؛ 1394: 3). در واقع، موضوع معماری بومی که از قرن 18 میلادی (سال 1760، میلادی) به صورت جدی مورد توجه قرار گرفته و تاکنون نیز این علاقه و توجه ادامه داشته است (صلح­جو و نوری، ۱۳۹۶) بیانگر همزیستی مسالمت­آمیز انسان، معماری و طبیعت بوده است که سبب پاسخ به نیازهای متفاوت فیزیولوژیکی و روانشناختی انسان­ها گشته است و از این رو محیط­هایی پاسخ­ده را برای ساکنین به ارمغان آورده است. همچنین معماری بومی دارای ویژگی­های بسیار زیادی است که یکی از با ارزش­ترین آنها باز آفرینی و خلق مجدد روایت­های تازه است که دغدغه­های اصلی آن توجه به شرایط و مصالح اقلیمی، استفاده از فن­آوری جدید و بالا بردن سطح اجتماعی و از این قبیل است (فرجی، جوانمردی؛ 1392: 3). البته منظور از استفاده اصول معماری بومی این نیست که معمار به کپی­ برداری از سبک‌های بومی و پیروی بی‌چون و چرای معیارهای آن بپردازد، چرا که این امر باعث به اصطلاح مومیایی شدن این ارزش‌ها می‌گردد، هرچند که شاید هم مطلوب باشد. این در حالی است که امروزه بسیاری از بناها فاقد ارزش معمارانه و ویژگی­های لازم برای برآوردن نیازهای فیزیولوژی و روانشناسی انسان هستند و در این میان نیاز به طبیعت به راحتی مورد بی­توجهی قرار می­گیرد. عدم توجه به نیازهای انسان در طراحی بناهاء کیفیت پایین زندگی و عدم رضایت­مندی افراد را به دنبال داشته است. معماری بومی در جهت تشخیص نیاز فطری انسان برای برقراری ارتباط با طبیعت و اقلیم، طراحی برای خلق محیط­هایی است که واقعاً بتوانند کیفیت زندگی انسان را افزایش دهند. معماری بومی در واقع کوششی دقیق برای فهم و درک نیاز ذاتی بشر برای همبستگی و پیوند با دنیای طبیعی و تاثیر آن در طراحی و ساخت محیط­های مناسب برای زندگی می­باشد (حسینی، بهرامیان؛ 1396: 2، به نقل از kelert, 2008: 63). بنابراین توجه به موارد مذکور در جهت رسیدن به نتیجه مطلوب از اهمیت زیادی برخوردار می­باشد. کوشش در جهت احیای هنر و معماری بومی ریشه در خودباوری نیز دارد. پس اساساً این بحث با مفاهیمی همچون هویت، سنت و فرهنگ سر و کار دارد. در نتیجه معماری بومی یک سرزمین را باید در بسترهای فرهنگی و اجتماعی نیز جستجو کرد و از آنجا که این مفاهیم همگی ریشه در باورها و اعتقادات مردم دارند و در مدت زمان طولانی شکل گرفته­اند، راه را برای تحقق اهداف مورد نظر روشن می­سازند. در واقع اصلی­ترین این اهداف، ایجاد نگاهی نو به معماری با قرائت ایرانی و بومی است که جهان شمول نیز باشد (فرجی، جوانمردی؛ 1392: 3).

پایان نامه معماری